UNCTAD: Polska w grupie krajów o najwyższej dynamice BIZ w 2018 r.
Piotr Stefaniak • 08-07-2019 13:30
UNCTAD: Polska w grupie krajów o najwyższej dynamice BIZ w 2018 r.
Piotr Stefaniak • 08-07-2019 13:30
UNCTAD podkreśla istotną rolę SSE w przyciąganiu inwestycji zagranicznych.
Światowe przepływy bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w 2018 roku miały wartość 1,3 bln USD, tj. zmalały o 13 proc. w porównaniu do 2017 r. A ponieważ był to trzeci rok z rzędu ich spadku (w rekordowym 2015 r. było to 2,03 bln USD), osiągnęły one najniższy poziom od globalnego kryzysu finansowego 2008 r. Wskazuje to na ograniczenie możliwości osiągania celów zrównoważonego rozwoju na świecie.
Do gospodarek krajów rozwiniętych w 2018 r. napłynęły BIZ wartości 557 mld dolarów, najniższej od 2004 r.
Wartość BIZ zmalała w 2018 r. także w krajach UE, z kilkoma wyjątkami – np. we Francji i w Polsce wzrosła o 25 proc., w Holandii o 19 proc., a w Hiszpanii o 100 proc. To może być m.in. efekt ich ucieczki z Wielkiej Brytanii.
Wśród najważniejszych instrumentów przyciągnięcia bezpośrednich inwestycji w raporcie wskazuje się na specjalne strefy ekonomiczne (SSE).
Taka jest główna konkluzja raportu UNCTAD (Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju ONZ) pt. „World investment report 2019. Special economic zones”. Tymczasem „musimy sprostać ambitnym działaniom w dziedzinie ochrony klimatu, odnieść się do rosnącego zadłużenia, zmniejszenia napięć w handlu, co wpływa na wzrost inwestycji długoterminowych i zrównoważonego rozwoju”, stwierdza się w raporcie.
Jednym z najważniejszych powodów spadku BIZ w 2018 r. wskazuje się w raporcie wycofanie na dużą skalę w I półroczu z USA zakumulowanych zarobków korporacji międzynarodowych, w następstwie reform podatkowych wprowadzonych tam w końcu 2017 r.
BIZ według regionów
Wartość BIZ, jaka napłynęła do gospodarek krajów rozwiniętych, zmalała w 2018 r. o 26,7 proc. w porównaniach rdr i osiągnęła wartość 557 mld dolarów – najniższą od 2004 r. Miały one łącznie 42,8 proc. udziału w globalnej wartości BIZ.
Stany Zjednoczone odnotowały w 2018 r. napływ BIZ wartości 252 mld dolarów, tj. o 9 proc. mniej niż rok wcześniej.
Do pozostałych krajów rozwiniętych (poza UE) napłynęły inwestycje o kwocie blisko 94 mld USD, tj. o 28 proc. wyższe niż rok wcześniej, w tym np. do Australii – 60,4 mld USD (wzrost o 42,8 proc.).
Kraje rozwijające zaabsorbowały BIZ wartości 706 mld USD, które były o 2,2 proc. większe niż w 2017 r., z czego na Azję przypadło 511,7 mld USD (+3,9 proc.), na Amerykę Południową i Karaiby – 149,7 mld USD (spadek 5,6 proc.), a Afrykę – 45,9 mld USD (+10,9 proc.).
Pozycja UE
Do krajów Unii Europejskiej napłynęło w 2018 roku BIZ wartości 277,6 mld USD, tj. o 18,5 proc. mniej niż rok wcześniej. Powodem były „negatywne czynniki występujące w kilku największych krajach przyjmujących BIZ, co wpłynęło także na wycofanie aktywów”, podkreślają autorzy raportu.
Szczególnym przypadkiem była Wielka Brytania, która zaabsorbowała BIZ 64,5 mld USD, aż o 36 proc. mniej niż w 2017 r.
Zarazem kilka krajów UE zanotowało wzrost BIZ, co może być skutkiem ich przesunięcia z Wielkiej Brytanii. Chodzi o Holandię – wzrost o 19,1 proc. (69,7 mld USD), Hiszpanię – podwojenie inwestycji w ciągu roku (do 43,6 mld USD), Francję – wzrost o 25,1 proc. (37,3 mld USD), Włochy – wzrost o 10,5 proc. (24,3 mld USD), w mniejszym zakresie Portugalię i Rumunię.
W tej grupie znalazła się też Polska. Według UNCTAD, w 2018 r. napłynęły bezpośrednie inwestycje zagraniczne wartości 11,48 mld USD, czyli aż o 25 proc. większe niż w 2017 r. Jednak należy dodać, że według tego samego źródła, rekordowy był 2016 r., kiedy BIZ w Polsce osiągnęły poziom 15,7 mld USD, a w 2017 r. nastąpił ich duży spadek o 42 proc.
Firmy działające w Polsce zainwestowały w 2018 r. za granicą 864 mln USD, w porównaniu z 2760 mln w 2017 r.
Top 10
W pierwszej dziesiątce krajów o o największej absorpcji BIZ, siedem zanotowało różnej wielkości wzrost, a trzy ich spadek.
Poza wymienionymi Stanami Zjednoczonymi (numer 1 na świecie), w pierwszej dziesiątce krajów znalazły się: Chiny – 139 mld USD (+3,7 proc.), Hongkong – 115,7 mld USD (+4,5 proc.), Singapur – 77,6 mld USD (+2,5 proc.), na piąte awansowała Holandia, dzięki wspomnianej wysokiej dynamice wzrostu BIZ w 2018 r.
Na szóste miejsce w Top-10 spadła Wielka Brytania, siódme zajęła Brazylia – 61,2 mld USD (-9,4 proc.), ósme Australia, dziewiąte Hiszpania (z największą na świecie dynamiką wzrostu), dziesiąte Indie – 42,4 mld USD (+6 proc.).
Rola SSE
Wśród najważniejszych instrumentów przyciągnięcia bezpośrednich inwestycji są specjalne strefy ekonomiczne (SSE), którym w raporcie poświęca się dużo miejsca.
Raport przypomina, że Komisja Europejska uważa zachęty podatkowe w SSE jako pomoc państwa. Oznacza to, że wszystkie środki, które noszą takie znamiona, muszą być zgłoszone przez państwa członkowskiego do zatwierdzenia przez Komisję, o ile wchodzą w zakres rozporządzenia de minimis lub ogólnego rozporządzenia o wyłączeniach grupowych.
Te ostatnie uznawane są za takie kategorie pomocy państwa, które mogą przynieść korzyści dla społeczeństwa, a co przewyższa ich ewentualny negatywny wpływ na konkurencję.
W raporcie wskazuje się, że w szczególności w krajach Europy Środkowej i Wschodniej (Bułgaria, Litwa, Polska), SSE utworzono jeszcze przed wstąpieniem do UE i miały na celu korzystnie wpłynąć na rozwój przemysłów w poszczególnych regionach, co spełniło oczekiwania i co może być wzrostem do naśladowania.